شبیه سازی ماهانه دبی جریان و رسوب حوزه آبخیز نازلوچای با مدل ‏swat‏ و ‏اولویت بندی نواحی تولید رسوب

فرسایش خاک از جنبه ­های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی اهمیت دارد و برای کنترل یا کاهش آن نیاز به تصمیم­ گیری و اجرای صحیح اقدامات آبخیزداری می­ باشد. در سال­ های اخیر، استفاده از مدل swat به عنوان ابزار متداول برای شبیه ­سازی دبی جریان، تولید رسوب و ارزیابی عملیات آبخیزداری در کاهش تولید رسوب و رواناب مورد استفاده قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف شبیه­ سازی ماهانه دبی جریان و رسوب با استفاده از مدل swat و شناسایی زیرحوزه های بحرانی تولید رسوب ویژه در حوزه آبخیز نازلوچای واقع در غرب دریاچه ارومیه انجام شد. مرحله واسنجی مدل برای دوره آماری 2007-1997 و مرحله اعتبارسنجی آن برای دوره 1996-1993 انجام شد. برای ارزیابی مدل، معیارهای آماری ضریب تعیین، جذر میانگین مربعات خطا، ضریب کارایی ناش-ساتکلیف و میانگین خطا محاسبه شد. واسنجی، اعتبارسنجی و تحلیل عدم ­قطعیت مدل با استفاده از برنامه sufi2 انجام شد. مقدار ضریب ناش-ساتکلیف (nse) برای تخمین دبی جریان در مراحل واسنجی و اعتبارسنجی به ترتیب برابر 0.70 و 0.85 و برای تخمین دبی رسوب به ترتیب برابر 0.65 و 0.75 به دست آمد. مقادیر معیارهای آماری در مجموع بیانگر کارایی قابل قبول مدل در برآورد دبی ماهانه جریان و رسوب حوزه مورد مطالعه می­باشد. برای شناسایی نواحی بحرانی با استفاده از مدل واسنجی شده، ابتدا مقدار میانگین سالانه رسوب ویژه 17 زیرحوزه آبخیز محاسبه شد. در نهایت، زیرحوضه ­های 17، 13 و 16 با داشتن بالاترین مقدار رسوب ویژه به ترتیب به عنوان زیرحوزه های آبخیز بحرانی برای انجام اقدامات مدیریتی و حفاظت خاک اولویت­ بندی شدند.